Η λεϊσμανίαση ή Καλαζάρ οφείλεται σε παράσιτο με την ονομασία leishmania που μεταδίδεται στο σκύλο μέσω ορισμένων ειδών σκνιπών. Η σκνίπα είναι ενδιάμεσος ξενιστής και μεταδίδει το παράσιτο όταν ρουφάει αίμα από το ζώο. Την ασθένεια δεν μπορεί να τη μεταδώσει σκύλος σε σκύλο ή σκύλος σε άνθρωπο.

Η σκνίπα που μεταδίδει το παράσιτο ζει σε περιοχές με θερμό κλίμα και παρουσιάζει έντονη δραστηριότητα μετά τη δύση του ηλίου. Γεννά και φωλιάζει σε μέρη σκοτεινά με υγρασία. Το μέγεθος της είναι πολύ μικρό, περίπου το 1/3 μίας κανονικής σκνίπας και πολλές φορές δεν είναι ορατή με το μάτι. Επίσης δεν κάνει θόρυβο όταν πετάει, όπως το κουνούπι. Είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτή.

Από τη στιγμή που η σκνίπα θα τσιμπήσει τον σκύλο μέχρι να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα μπορεί να μεσολαβήσει χρονικό διάστημα από ένα μήνα έως και χρόνια. Επειδή ο οργανισμός κάθε ζώου είναι διαφορετικός η ασθένεια δεν εμφανίζεται με τον ίδιο τρόπο. Εξαρτάται από τη ανοσολογική αντίδραση του κάθε ζώου. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις ζώων που έχουν αρρωστήσει αλλά δεν εμφανίζουν συμπτώματα και γι αυτό είναι απαραίτητο δύο φορές το χρόνο, άνοιξη και φθινόπωρο, να γίνονται εξετάσεις από κτηνίατρο.

Από την στιγμή που το ζώο νοσήσει, εάν δεν δεχθεί φαρμακευτική αγωγή θα πεθάνει σε διάστημα από τριών έως και εικοσιτεσσάρων μηνών. Όσο πιο γρήγορα αρχίσετε τη θεραπεία τόσο καλύτερα. Υπάρχουν σκύλοι που έχουν θεραπευτεί 100%.

Κάποια από τα συμπτώματα είναι:

• Προοδευτική απώλεια βάρους
• Ανορεξία
• Κουράζεται εύκολα κατά την άσκηση
• Δερματίτιδα
• Πρησμένοι περιφερικοί λεμφαδένες

Για να προστατέψεις τον σκύλο σου από την σκνίπα μπορείς, τους ζεστούς μήνες, να χρησιμοποιείς εντομοαπωθητικό εξωτερικού αλλά εσωτερικού χώρου για κουνούπια και σκνίπες. Υπάρχουν επίσης στα pet shop ειδικά φυτικά σπρέι που μπορείς να απλώσεις στον σκύλο σου με τη δύση του ηλίου. Επίσης περιλαίμιο που περιέχει φυτικά υλικά με απωθητική δράση και σε τακτά χρονικά διαστήματα αντιπαρασιτική αμπούλα (spot) στον αυχένα του σκύλου. Δυστυχώς όμως κανένα προληπτικό μέτρο δεν μας εγγυάται 100% πως δεν θα προσληφθεί ο σκύλος μας από την ασθένεια.

Εδώ και ένα χρόνο περίπου υπάρχει και στη χώρα μας το εμβόλιο κατά της λεϊσμανίαση. Το κόστος είναι περίπου 150 ευρώ. Για να χορηγηθεί στον σκύλο θα πρέπει να μην έχει προσβληθεί από την ασθένεια. Το εμβόλιο γίνεται σε τρεις δόσεις με διάστημα τριών εβδομάδων η κάθε μία. Η ιδανική ηλικία του σκύλου για να δεχθεί το εμβόλιο είναι αυτή των έξι μηνών. Για τυχόν παρενέργειες του εμβολίου συζήτησε με τον κτηνίατρο σου.

Όλα τα παραπάνω είναι στοιχεία για μια πρώτη γνώση της ασθένειας. Για πιο συγκεκριμένες πληροφορίες όσον αφορά την πρόληψη και την θεραπεία της λεϊσμανίασης, μπορείς να απευθυνθείς στον κτηνίατρο σου.

Η ευθύνη της πολιτείας είναι μεγάλη στο θέμα αυτό. Κανονικά  θα πρέπει να γίνονται αεροψεκασμοί για την καταπολέμηση της σκνίπας. Επίσης μερίδιο ευθύνης έχουμε κι εμείς. Πριν πιάσουν οι ζέστες πρέπει να κλαδεύουμε θάμνους και περιοχές της αυλής μας που έχει πολλά χόρτα ή σωρούς από ξύλα. Οτιδήποτε μπορεί να αποτελέσει φωλιά για την σκνίπα πρέπει να απομακρύνεται.

Υπάρχουν πολλοί μύθοι σχετικά με την ασθένεια. Είναι καλό να γνωρίζουμε τι ειναι σωστό και τη λάθος (win.isolservers.org).

• «Η σκνίπα δεν πετάει πάνω από 1 μέτρο». Η κάθετη διασπορά όπως ονομάζεται της σκνίπας φτάνει τα 12 μέτρα, αλλά μπορεί να αυξηθεί αν στο ύψος αυτό υπάρχουν γλάστρες, οι οποίες αποτελούν πρώτης τάξεως φωλιά. Η οριζόντια διασπορά, φτάνει τα 100 μέτρα.
• «Το καλααζάρ μεταδίδεται κατά την επίβαση». Σε καμία περίπτωση δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Η μετάδοση γίνεται μόνο με τσίμπημα μολυσμένης σκνίπας.
• «Το καλααζάρ μεταδίδεται από την έγκυο σκύλα στα έμβρυα». Είναι τόσα λίγα τα κρούσματα αυτού του τύπου που έχουν αναφερθεί, ώστε μόνο ως εξαιρέσεις στον κανόνα μπορούν να θεωρηθούν.
• «Όταν ο σκύλος έχει καλααζάρ, πρέπει να γίνει ευθανασία». Όχι βέβαια. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι η συστηματική διεύρυνση του συγκεκριμένου περιστατικού. Εφ΄όσον το ζώο δείχνει σημεία βαριάς προσβολής και μειωμένης κυτταρικής ανοσίας, τότε ναι, η ευθανασία είναι υπό συζήτηση. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δηλώνει οικονομική αδυναμία να αντιμετωπίσει τα έξοδα θεραπείας. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η θεραπεία πρέπει να γίνεται κανονικά.
• «Ο σκύλος που έχει μολυνθεί με λεϊσμανίαση, παραμένει ισόβιος φορέας». Αυτό γίνεται μόνο στις περιπτώσεις που η κυτταρική ανοσία είναι χαμηλή. Σε όλες τις υπόλοιπες και εφ’όσον η αγωγή γίνει σωστά, τότε η θεραπεία είναι αποτελεσματική. Το πρόβλημα είναι ότι στο μέλλον ο θεραπευμένος σκύλος μπορεί να επαναμολυνθεί.

• «Για την έξαρση του καλααζάρ φταίνε τα αδέσποτα». Σίγουρα και τα αδέσποτα προσβάλλονται από την ασθένεια και έτσι συμμετέχουν στο πρόβλημα. Το ίδιο ένοχοι όμως είναι και πολλοί ιδιοκτήτες οι οποίοι, ούτε μέτρα προστασίας για τους σκύλους τους λαμβάνουν, ούτε στον κτηνίατρο για συμβουλές και προληπτικές εξετάσεις απευθύνονται. Επίσης να μην ξεχνάτε ότι «αποθήκες» του παρασίτου είναι και άλλα ζωικά είδη όπως οι αρουραίοι και οι αλεπούδες, ο πληθυσμός των οποίων είναι εκτός ελέγχου.
• «Οι μακρύτριχες φυλές όπως π.χ. τα Setter προσβάλλονται δυσκολότερα ή και καθόλου». 100% λάθος. Ούτως ή άλλως η σκνίπα προτιμάει τις εξ’ ορισμού «άτριχες» περιοχές, οι οποίες δεν βρίσκονται στον κορμό του σώματος, όπου αντίθετα εκεί φυτρώνει το μακρύ τρίχωμα.
• «Τοποθετώντας διάφορα εντομοαπωθητικά στο κλουβί του σκύλου είμαι ασφαλής». Αυτό δεν είναι πολύ σχετικό. Εξαρτάται από την ένταση του ανέμου, την βλάστηση γύρω από το κλουβί και φυσικά από την αποτελεσματικότητα του προϊόντος. Κατά κανόνα τα προϊόντα αυτά προορίζονται για κλειστούς χώρους και όχι για το κλουβί του σκύλου το οποίο είναι εξ’ ορισμού «ανοιχτός χώρος». Και βέβαια το χάραμα και το σούρουπο στον κυνηγότοπο τίποτα δεν προστατεύει τον σκύλο εκτός αν φοράει ειδικό αντιπαρασιτικό περιλαίμιο.

Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν έχει σκοπό να αντικαταστήσει τον κτηνίατρο σας.