Οι κορονοϊοί (Coronavirus) είναι RNA-ιοί που παρατηρούνται σε πολλά είδη ζώων. Το κάθε είδος ζώου έχει το δικό του είδος κορονοϊού, που δεν ματαδίδεται στα άλλα είδη και προκαλεί διακριτά κλινικά συμπτώματα. Έτσι ο κορονοϊός της γάτας προκαλεί τη λοιμώδη περιτονίτιδα της γάτας, ο κορονοϊός του χοίρου προκαλεί της μεταδοτική γαστρεντερίτιδα του χοίρου, ενώ άλλο είδος κορονοϊού την επιδημική διάρροια του χοίρου, ο κορονοϊός των πτηνών τη λοιμώδη βρογχίτιδα, ο κορονοϊός του σκύλου προκαλεί ασυμπτωματική λοίμωξη ή διάρροια, ή και αναπνευστικά κλινικά σημεία, ενώ ο κορονοϊός των βοοειδών προκαλεί τη διάρροια του χειμώνα στα βοειδή. Κανένα από αυτά τα είδη δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο.
Στον άνθρωπο, την τελευταία εικοσαετία εμφανίστηκαν κορονοϊοί όπως ο SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome), ο MERS-CoV (Middle East respiratory syndrome coronavirus), καθώς και ο πρόσφατος κορονοϊός COVID-19. Παρόλο που πιθανολογείται ότι αυτές οι λοιμώξεις του ανθρώπου άρχισαν από κάποιο ζώο, κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί επαρκώς. Αντίθετα, αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο είναι η εύκολη μετάδοση των τριών αυτών ιών από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Σε ό,τι αφορά το πρόσφατο δημοσίευμα για την απομόνωση κορονοϊού από ένα σκύλο που ανήκε σε μια γυναίκα που ασθενούσε από COVID-19 στο Χονγκ Κονγκ δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο σκύλος αυτός δεν μολύνθηκε από την ιδιοκτήτριά του ή από κάποια μολυσμένη επιφάνεια. Ο ΠΟΥ έχει ανακοινώσει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις πως ζώα, όπως οι σκύλοι ή οι γάτες, μπορούν να μολυνθούν με τον κορονoϊό.
Γενικά υπάρχει ο "φραγμός" του ζωϊκού είδους, ο οποίος δεν επιτρέπει την εύκολη μετάδοση ενός ιού από το ένα είδος ζώου σε ένα άλλο. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι θα συμβεί ως τυχαίο γεγονός. Άλλωστε αυτός είναι και ένας από τους τρόπους διαχρονικής "επιβίωσης" των ιών. Όμως η πιθανότητα να συμβεί μια μετάλλαξη που θα επιτρέπει την μετάδοση μεταξύ διαφορετικών ζωικών ειδών θεωρητικά είναι απείρως μικρότερη από την πιθανότητα μόλυνσης ενός ανθρώπου από άλλο άνθρωπο.
Επομένως, με τα σημερινά δεδομένα, τα ζώα δεν αποτελούν πηγή μόλυνσης ή δεξαμενές επιβίωσης του COVID-19, ούτε νοσούν από αυτό, και οι άνθρωποι είναι απόλυτα ασφαλείς όταν χειρίζονται δεσποζόμενα ή αδέσποτα ζώα αρκεί να τηρούν τα βασικά μέτρα υγιεινής όπως π.χ. το πλύσιμο των χεριών πριν και αφού αγγίξουν ζώα, το φαγητό τους ή αντικείμενα της ατομικής υγιεινής τους και να αποφεύγουν να τα φιλάνε. Εξυπακούεται ότι οι ιδιοκτήτες των κατοικιδίων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εγκαταλείπουν τα κατοικίδια τους αλλά να συνεχίζουν συμπεριφέρονται σωστά σε αυτά, απολαμβάνοντας τη συντροφιά τους και διατηρώντας καθαρό το οικιακό τους περιβάλλον.
Σε ό,τι αφορά την προφύλαξή μας από τον COVID-19 ας ενημερωνόμαστε τακτικά και ας ακολουθούμε ψύχραιμα τις οδηγίες των ειδικών επιστημόνων λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα για εμάς (π.χ. σωστή πλύση των χεριών με σαπούνι, αποφυγή των συναθροίσεων), αλλά και να είμαστε υπεύθυνοι δείχνοντας σεβασμό απέναντι στους συνανθρώπους μας αποφεύγοντας να τους μολύνουμε όταν είμαστε άρρωστοι. Θα ξεπεραστεί και αυτό όπως έγινε και με τη γρίπη.
Σπύρος Κ. Κρήτας
Καθηγητής Μικροβιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων των Ζώων
Τμήμα Κτηνιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας ΑΠΘ
Photo by: sabina fratila
