Πυομήτρα στο σκύλο - Μία σοβαρή ασθένεια

Details: Category: ΥΓΕΙΑ

Ως πυομήτρα ορίζεται η φλεγμονή της μήτρας, η οποία θεωρείται μια συχνή παθολογική κατάσταση, άκρως σοβαρή και απειλητική για την ζωή του θηλυκού σκύλου, χρήζοντας άμεσης και επιθετικής θεραπευτικής αγωγής.

Πρόκειται για μια δευτερογενή λοίμωξη, η οποία προκύπτει ως αποτέλεσμα ορμονολογικών διαταραχών του αναπαραγωγικού συστήματος. Κατά την διάρκεια του οίστρου, εμποδίζεται η είσοδος των λευκών αιμοσφαιρίων που τον υπόλοιπο καιρό βρίσκονται εντός της μήτρας, προστατεύοντάς την από ενδεχόμενες μολύνσεις. Με τον τρόπο αυτό, το σπέρμα του αρσενικού μπορεί να εισχωρήσει με ασφάλεια στο αναπαραγωγικό σύστημα του θηλυκού χωρίς να αλλοιωθεί ή να εξουδετερωθεί από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού.

Πως δημιουργείται η πυομήτρα

Όταν παρέλθει η φάση του οίστρου, τα επίπεδα της προγεστερόνης –ορμόνη η οποία παράγεται κατά την διάρκεια του οίστρου με σκοπό να δημιουργήσει ιδανικό περιβάλλον στην μήτρα για την φιλοξενία του εμβρύου σε περίπτωση σύλληψης- παραμένουν υψηλά για τους επόμενους δύο μήνες (φάση δίοιστρου), προκαλώντας πάχυνση του βλεννογόνου της μήτρας, στα πλαίσια της προετοιμασίας για την διατήρηση και ανάπτυξη του εμβρύου.

Ωστόσο, εάν για πολλούς συνεχόμενους οιστρικούς κύκλους, δεν υπάρξει σύλληψη και εγκυμοσύνη, ο βλεννογόνος της μήτρας εξακολουθεί να αυξάνεται σε πάχος, βρισκόμενος υπό την επίδραση της προγεστερόνης και οι μητριαίοι αδένες του μετατρέπονται σε κυστικοί, παρουσιάζοντας υπερπλασία, υπερτροφία και έκκριση υγρών που συγκεντρώνονται στον αυλό της μήτρας (υδρομήτρα). Τα υγρά αυτά, αποτελούν άριστο θρεπτικό υπόστρωμα ανάπτυξης βακτηρίων ενώ παράλληλα τα υψηλά επίπεδα προγεστερόνης μειώνουν την αμυντική ικανότητα της μήτρας, αναστέλλοντας την συσπαστική κίνηση των μυών της που θα απομάκρυνε τις συσσωρευμένες εκκρίσεις και τους μικροοργανισμούς.

Ο συνδυασμός των παραπάνω παραγόντων συχνά οδηγεί σε λοίμωξη.

Η χρήση συνθετικών προγεσταγόνων, χορηγούμενων για πρόληψη ή αναστολή του οίστρου, μπορεί επίσης να προκαλέσει μεταβολές στο περιβάλλον της μήτρας. Επιπροσθέτως, τα οιστρογόνα που χορηγούνται για αποτροπή σύλληψης, ευαισθητοποιούν την μήτρα στην δράση της προγεστερόνης και οδηγούν σε χαλάρωση του τραχήλου και είσοδο μικροβίων.

Οι συνηθέστεροι μικροοργανισμοί που απομονώνονται στην περίπτωση πυομήτρας είναι : E.coli, Streptococcus, Staphylococcus, Klebsiella και Salmonella.

Η είσοδος των βακτηρίων στην μήτρα γίνεται μέσω του τραχήλου. Ο τράχηλος που αποτελεί την πύλη προς την μήτρα είναι ερμητικά κλειστός με εξαίρεση το στάδιο του οίστρου όπου χαλαρώνει επιτρέποντας στο σπέρμα να εισέλθει εντός της μήτρας. Όταν ο τράχηλος ανοίξει, υπάρχει η πιθανότητα ανιούσας μόλυνσης από την χλωρίδα του κόλπου (βακτήρια που αποικίζουν φυσιολογικά τον κόλπο, μετακινούνται προς την μήτρα).

Σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται συνήθως η ασθένεια

Η πυομήτρα εμφανίζεται συνήθως σε ζώα μέσης ηλικίας, 6-10 ετών και συχνότερα 2 έως 8 εβδομάδες μετά τον τελευταίο οίστρο. Τελευταία είναι συχνή και σε νεαρά ζώα, 2-4 ετών λόγω της χρήσης ορμονών για θεραπευτικούς σκοπούς. Μετά από πολλά έτη οιστρικών κύκλων που δεν κατέληξαν σε εγκυμοσύνη, το τοίχωμα της μήτρας μεταβάλλεται προάγοντας την ασθένεια.

Συμπτώματα πυομήτρας

Η κλινική εικόνα της πυομήτρας εξαρτάται από το αν ο τράχηλος είναι ανοικτός ή κλειστός στην διάρκεια του οίστρου, οπότε κατηγοριοποιείται αντίστοιχα σε ανοικτή και κλειστή πυομήτρα.

Στην ανοικτή πυομήτρα παρατηρούνται τα εξής :

• Βλεννοπυώδες αιμορραγικό έκκριμα από το αιδοίο 2-14 εβδομάδες μετά τον οίστρο
• Πυρετός, κατάπτωση, λήθαργος
• Ανορεξία
• Πολυουρία-πολυδιψία (πίνει πολύ νερό, ουρεί συχνά)
• Έμετος, διάρροια

Εκτός από το έκκριμα, τα υπόλοιπα συμπτώματα ενδέχεται και να μην παρατηρηθούν.

Στην κλειστή πυομήτρα, παρατηρούνται:

• Κατάπτωση, λήθαργος, υποθερμία
• Ανορεξία, απώλεια βάρους
• Πολυουρία-πολυδιψία
• Πάρεση της οπίσθιας μοίρας του σώματος
• Έμετος, διάρροια
• Διόγκωση της κοιλιάς λόγω της συλλογής του εκκρίματος, με πιθανή σηπτική περιτονίτιδα
• Νεφρική ανεπάρκεια, σηψαιμία-τοξιναιμία λόγω των τοξινών που απελευθερώνουν τα βακτήρια στους νεφρούς και την αιματική κυκλοφορία, οδηγώντας σε αφυδάτωση, σοκ, κώμα και θάνατο του ζώου.

Οι σκύλοι με κλειστή πυομήτρα αρρωσταίνουν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και με πολύ σοβαρή κλινική εικόνα.

Θεραπεία της πυομήτρας

Η θεραπεία εκλογής για την πυομήτρα είναι η χειρουργική αφαίρεση της μολυσμένης μήτρας και ωοθηκών (ολική ωοθηκυστερεκτομή). Όταν η διάγνωση γίνει σε αρχικό στάδιο, η πρόγνωση για την επιβίωση των ασθενών είναι πολύ ευνοϊκή. Η επέμβαση ενέχει υψηλότερο κίνδυνο σε σύγκριση με αυτήν της στείρωσης καθώς και μεγαλύτερη διάρκεια μετεγχειρητικής νοσηλείας. Ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή με ενδοφλέβιους ορούς και αντιβιοτικά για 7-14 ημέρες μετά το χειρουργείο ( αμπικιλλίνη, κεφαλεξίνη, τριμεθοπρίμη), ενώ σε σοβαρά περιστατικά χορηγούνται και αμινογλυκοσίδες ( νεφροτοξικά).

Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δεν επιθυμεί να στειρώσει το ζώο του επειδή αποτελεί θηλυκό σκύλο υψηλής αναπαραγωγικής αξίας, υπάρχει μια εναλλακτική φαρμακολογική προσέγγιση για την θεραπεία της πυομήτρας. Τα ποσοστά επιτυχίας της μεθόδου αυτής ποικίλλουν, ενέχοντας μακροχρόνιες πιθανές επιπλοκές και κινδύνους.

Τέλος υπάρχει και η πυομήτρα του κολοβώματος της μήτρας, η οποία εμφανίζεται μετά από εσφαλμένη ωοθηκυστερεκτομή (στείρωση), λόγω παραμένοντος ιστού ωοθηκών ή μήτρας στο γεννητικό σύστημα που δημιουργεί φλεγμονή. Η διάγνωση γίνεται με βάση την κλινική εικόνα του ζώου, ακτινογραφία, υπέρηχο ή ερευνητική λαπαροτομή και ως θεραπεία συνίσταται η χειρουργική αφαίρεση κολοβώματος και ωοθηκικού ιστού.

Εάν ο ιδιοκτήτης δεν ακολουθήσει κάποιο από τα προαναφερθέντα θεραπευτικά πρωτόκολλα, η πιθανότητα για ανάρρωση και επιβίωση είναι εξαιρετικά μικρή. Επιπλέον αν δεν γίνει άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου, οι τοξίνες που αποβάλλουν τα μικρόβια θα αποβούν μοιραίες καθώς είναι πιθανόν να διασπαρεί η λοίμωξη και στην περιτοναϊκή κοιλότητα.

Κάθε περίπτωση, ανοικτής ή κλειστής πυομήτρας, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επείγον περιστατικό, τόσο από την πλευρά του ιδιοκτήτη όσο και από τον κτηνίατρο που θα ενεργήσει επιθετικά, είτε με χειρουργική είτε με συντηρητική θεραπεία, αναλόγως των απαιτήσεων της κατάστασης του εκάστοτε σκύλου.

Σοφία Σαββίδου, Κτηνίατρος
Απόφοιτη του τμήματος Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Σχετικα αρθρα...

Circovirus | Nέος επικίνδυνος ιός για τους σκύλους ;

ΥΓΕΙΑ