Είναι ο σκύλος σαρκοφάγο ή παμφάγο ζώο; Κατά καιρούς έχουν γραφτεί και ακουστεί διάφορες θεωρίες - οι περισσότερες για να υποστηρίξουν επιλογές στην διατροφή του ζώου - και αγνοούν (ηθελημένα ή από άγνοια) σύγχρονες έρευνες και ευρήματα. Οι θεωρίες αυτές για να στηρίξουν την άποψή τους ταυτίζουν τον σκύλο με τον λύκο και την αρπακτική φύση του ζώου αγνοώντας πως όλες οι σύγχρονες μελέτες έχουν καταλήξει πως ο σκύλος δεν είναι λύκος, ούτε προέρχεται από τον σύγχρονο λύκο.

Τα δύο θηλαστικά (Λύκος και Σκύλος) προέρχονται από έναν κοινό πρόγονο - ας τον ονομάσουμε αρχαίο λύκο - που έχει εκλείψει και δεν υπάρχει σήμερα. Είναι δηλαδή μακρινά ξαδέρφια. Επίσης εξελικτικά η εξημέρωση του σκύλου και η συναναστροφή του με τον άνθρωπο δεν έφερε αλλαγές μόνο στην συμπεριφορά του αλλά και στην δίαιτα του.

Η άποψη πως ο σκύλος είναι παμφάγο ζώο στηρίζεται στο γεγονός πως έχει την ικανότητα να καταναλώνει και να χωνεύει μεγάλη ποικιλία τύπων τροφίμων. Για το καλό του σκύλου είναι σωστό να μπουν τα πράγματα σε μία τάξη. Λέω για το καλό του, γιατί η εποχή και η μόδα επιβάλει πολλές φορές στον σκύλο διατροφικές συνήθειες πολλές φορές επικίνδυνες ή μη ωφέλιμες για την υγεία του.

Ξεκίνησα την περιπλάνηση μου σε αυτό το πραγματικά μεγάλο debate ως κηδεμόνας που έψαχνε στοιχεία από ενδιαφέρον για τον σκύλο του και μόνο.  Το κείμενο μπορεί να είναι μεγάλο αλλά προσπάθησα να είμαι όσο πιο περιεκτικός μπορούσα και συγχρόνως να συμπεριλάβω όλα τα στοιχεία. Ας δούμε τι μας λένε τα στοιχεία των σύγχρονων ερευνών και η επιστημονική κοινότητα. 

Ας αρχίσουμε να ξετυλίγουμε το κουβάρι

Από επιστημονική άποψη ο όρος «σαρκοφάγο» χρησιμοποιείτε επίσης και ως περιγραφή της διατροφικής συμπεριφοράς ενός ζώου και των θρεπτικών αναγκών του. Τόσο οι σκύλοι όσο και οι γάτες χαρακτηρίζονται ως Carnivora, μία ποικιλόμορφη ομάδα θηλαστικών που περιλαμβάνει πάνω από 270 είδη. Ενώ πολλά από αυτά τα είδη κυνηγούν και καταναλώνουν κρέας, δεν είναι όλα αρπακτικά ή διατροφικά σαρκοφάγα.

Τα είδη της κατάταξης Carnivora (σαρκοφάγο) ποικίλουν σημαντικά στον βαθμό εξάρτησης που έχουν σε μία διατροφή με βάση το κρέας. Παραδείγματος χάρη, όλα τα είδη της γάτας, συμπεριλαμβανομένης και της γάτας που έχουμε στο σπίτι μας, είναι υποχρεωτικά σαρκοφάγες. Από την άλλη η αρκούδες και τα ρακούν καταναλώνουν τόσο φυτικά όσο και ζωικά τρόφιμα ενώ τα γιγάντια Panda ακολουθούν χορτοφαγική δίαιτα. Όλα τα παραπάνω ζώα χαρακτηρίζονται ως Carnivora!. Επομένως όλα τα ζώα της κατάταξης Carnivora (σαρκοφάγο) μπορούν να τρώνε κρέας αλλά η διατροφή τους περιέχει ένα ευρύτερο φάσμα τροφών από τα υποχρεωτικά σαρκοφάγα ζώα.

Ο σκύλος και το διατροφικό του φάσμα

Ας αφήσουμε τις αρκούδες και τα Panda και ας ασχοληθούμε με την γάτα Που γνωρίζουμε σήμερα και είναι «αποκλειστικά σαρκοφάγο». Αυτό σημαίνει πως η γάτα δεν μπορεί να επιβιώσει με μια χορτοφαγική δίαιτα και πρέπει να τρώει και ποσότητα κρέατος. Αυτό συμβαίνει γιατί η βιταμίνη Α, ένα είδος αμινοξέων που ονομάζεται ταυρίνη και ένα βασικό λιπαρό οξύ που ονομάζεται αραχιδονικό οξύ είναι συστατικά που η γάτα πρέπει να τα παίρνει από την τροφή της. Εξελικτικά οι γάτες έχασαν η δεν ανέπτυξαν ποτέ την ικανότητα τα «παράγουν» τα συστατικά αυτά τρώγοντας κάτι άλλο.

Από την άλλη ο κατοικίδιος σκύλος και πολλά είδη της οικογένειας canid έχουν μεγαλύτερο φάσμα στις διατροφικές τους συνήθειες και στις ανάγκες τους όσο αφορά τα θρεπτικά συστατικά. Στη φύση οι λύκοι και τα τσακάλια είναι ευκαιριακοί θηρευτές που σημαίνει πως κυνηγούν και τρώνε όποιο θήραμα είναι διαθέσιμο. Εκτός από τη σάρκα οι άγριοι αυτοί θηρευτές καταναλώνουν επίσης το στομάχι, τα σπλάχνα, τα έντερα που περιέχουν και φυτική ύλη. Παρομοίως η διατροφή ενός κατοικίδιου σκύλου μπορεί να περιέχει μεγάλη γκάμα τροφών συμπεριλαμβανομένου και φυτικά προϊόντα.

Όχι μόνο ο σκύλος μας τρώει μεγαλύτερη γκάμα φαγητών όπως φρούτα και λαχανικά αλλά μπορεί και παράγει θρεπτικά συστατικά από αυτά, που η γάτα δεν μπορεί. 

Η ανατομία του σκύλου και η διατροφή του εξελικτικά

Ο σκύλος ανατομικά έχει γαστρεντερικό σύστημα που από το στόμα έως τα έντερα είναι ίδιο με αυτό πολλών άλλων αρπακτικών ειδών που η δίαιτα τους περιέχει όχι μόνο κρέας αλλά και μία μεγάλη ποικιλία τροφών από φρούτα και λαχανικά. Έχουν την ικανότητα με τους γομφίους να αλέθουν τρόφιμα, αλλά λεπτό έντερο μακρύτερο σε μήκος (σε σχέση το σωματικό τους μέγεθος) από αυτό των «υποχρεωτικά σαρκοφάγων», αλλά και μικρότερο σε μήκος από εκείνο των φυτοφάγων ειδών. Το μήκος του εντέρου του σκύλου τον βοηθάει να διασπάσει και να χωνέψει λαχανικά, φρούτα, δημητριακά και κρέατα.

Τα θρεπτικά, μεταβολικά και ανατομικά χαρακτηριστικά των σκύλων τους τοποθετούν στην παμφάγα πλευρά του φάσματος, μέρος του ευρέος φάσματος των ειδών που κυνηγούν τη λεία τους, τρώνε οτιδήποτε βρουν (scavenge) και καταναλώνουν φυτικά τρόφιμα.

Όταν εξετάζουμε τα αποδεικτικά στοιχεία, βλέπουμε ότι τόσο διατροφικά όσο και ταξινομικά, ο σκύλος ταξινομείται καλύτερα ως παμφάγο, ένα ζώο που καταναλώνει, μεταβολίζει και μπορεί και παράγει απαραίτητα θρεπτικά συστατικά τόσο από ζωικές όσο και από φυτικές τροφές. Είναι μία ικανότητα που ανέπτυξε εξελικτικά στην συναναστροφή του με τον άνθρωπο. Πιο συγκεκριμένα, ο σκύλος εξελίχθηκε από ένα είδος ζώου που ζούσε κατά κύριο λόγο με το κυνήγι αλλά και με την κατανάλωση οποιασδήποτε τροφής ήταν διαθέσιμη. Στα πρώτα στάδια της εξημέρωσης του, το πεινασμένο αυτό ζώο αυτό πλησίαζε καταυλισμούς ανθρώπων και έτρωγε αποφάγια που περιείχαν οτιδήποτε. Πρωτεΐνη, υδατάνθρακες, δημητριακά. Εκτός από τη συμπεριφορά του, το αρχαίο εκείνο ζώο, άλλαξε και την διατροφή του ώστε να μπορεί να επωφεληθεί από τον άνθρωπο.

Σύγχρονες έρευνες έχουν επίσης καταλήξει πως οι σκύλοι έχουν 3 γονίδια που σχετίζονται με την πέψη του αμύλου και της γλυκόζης. Τα 3 αυτά γονίδια κάνουν τα σκυλιά ικανότερα, από τα μακρινά ξαδέρφια τους τους λύκους, στη διάσπαση των αμύλων σε σάκχαρα και στη συνέχεια την απορρόφηση αυτών των σακχάρων. Οπότε είναι λογικό κάποιος να συμπεράνει πως οι σκύλοι έχουν προσαρμοστεί εξελικτικά να τρώνε δημητριακά(grains) και λαχανικά(vegetation).

Η Kerstin Lindblad-Toh, γενετιστής επιστήμονας στο πανεπιστήμιο Uppsala της Σουηδίας, που ήταν επικεφαλής στην παραπάνω έρευνα λέει πως τα σκυλιά δεν μπορούν να έχουν την ίδια διατροφή με τον λύκο. Υποστηρίζει επίσης βάση της έρευνας ότι η δίαιτα του σκύλου δεν μπορεί να είναι απλό κρέας. «Κάθε μέρα λαμβάνω ένα email ενός κηδεμόνα σκύλου που με ρωτάει εάν μπορεί να τον ταΐζει σαν να είναι λύκος. Η απάντηση σε αυτό email θα είναι πάντα όχι....»

Κλείνοντας ας αναφέρουμε τα ένζυμα που βοηθούν την πέψη του σκύλου.

Lipase - Βοηθά στην πέψη του λίπους
Amylase - Βοηθά στην πέψη των υδατανθράκων
Protease - Βοηθά στην πέψη της πρωτεΐνης
Cellulase - Βοηθά στην πέψη των φυτικών ινών

Δημήτρης Κοτάκος

Το παραπάνω άρθρο έχει βασιστεί σε επιστημονικά στοιχεία και έρευνες τα οποία κάποια από αυτά είναι διαθέσιμα παρακάτω:

Cats and Dogs, Carnivores or Omnivores? Nathaniel Fastinger, Ph.D., Senior Nutritionist and Sally Perea, DVM, MS, DACVN, Senior Nutritionist

«The genomic signature of dog domestication reveals adaptation to a starch-rich diet» Erik Axelsson, Abhirami Ratnakumar, Maja-Louise Arendt, Khurram Maqbool, Matthew T. Webster, Michele Perloski, Olof Liberg, Jon M. Arnemo, Ake Hedhammar & Kerstin Lindblad-Toh 

«Dog Food Logic: Making Smart Decisions for Your Dog in an Age of Too Many Choices», by Linda P. Case / Η Linda P. Case είναι ειδικός στην διατροφή των σκύλων, συγγραφέας του βιβλίου "Dog Food Logic", ιδρύτρια του Science Dog και βασική αρθρογράφος του Αμερικανικού περιοδικού "Bark".

«Canine and Feline Nutrition» by Linda P. Case 

«The Dog: Its Behavior, Nutrition, and Health» 

 

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

"Σκυλίσια ζωή"... Πόσες φορές έχουμε ακούσει αυτή την έκφραση. Ας το δούμε όμως από την πλευρά του...

Ζεις καθημερινά τη βόλτα του σκύλου σου σαν κούραση αντί για χαρά; Είναι καιρός που η βόλτα σας...

Ελληνική νομοθεσία για τα ζώα συντροφιάς Νόμος 4039/2012. Ο νόμος τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε...

Newsletter!
Διαβάστε πρώτοι τα άρθρα μας

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Χωρίς αμφιβολία τα ποντίκια δεν αρέσουν στους περισσότερους ανθρώπους. Θεωρούνται βρώμικα ζώα και όχι άδικα μιας και μεταφέρουν πολλές αρρώστιες. Η αλήθεια είναι πως δεν είναι όλα τα ποντίκια...

ΦΥΛΕΣ ΣΚΥΛΩΝ

Αν και παρόμοιου μεγέθους κυνηγητικά σκυλιά έχουν τις ρίζες τους πίσω στην αρχαία Ελλάδα, το Beagle όπως το γνωρίζουμε σήμερα αναπτύχθηκε στην Αγγλία το 1830 από τον Phillip Honeywood. Στην Αμερική...

PET MARKET

Τo PETVITAL ® DARM-GEL ρυθμίζει και σταθεροποιεί την εντερική χλωρίδα με βιολογικό τρόπο. Το Enterococcusfaecium είναι ένα ωφέλιμο βακτήριο που παράγει το γαλακτικό οξύ.