Γιατί ο σκύλος μου δεν με ακούει’; Αυτή η ερώτηση, ή διάφορες παραλλαγές αυτής, είναι ίσως η πιο συχνή ερώτηση που θα κάνει ένας κηδεμόνας σκύλου. Και συνήθως η ερώτηση έρχεται μετά από πραγματικά φιλότιμες προσπάθειες να αλλάξουν τα πράγματα.
Το πρόβλημα σε όλο αυτό είναι ότι οι άνθρωποι αρχικά εκνευρίζονται και μετά ματαιώνονται και είναι κάτι που είναι απολύτως κατανοητό. Το εκλαμβάνουν ως ότι ο σκύλος τους δεν τους σέβεται ή ότι είναι πεισματάρης ή ανεπίδεκτος μαθήσεως. Και από εκεί ξεκινάει το πρόβλημα στην μεταξύ τους επικοινωνία.
Ξέρετε ποιο είναι το χειρότερο με τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές;
Σε πολλές περιπτώσεις τις προκαλούμε εμείς οι ίδιοι! Μην νιώθετε άσχημα, όλοι το έχουμε κάνει. Βλέπετε οι σκύλοι εκτός από αξιολάτρευτα πλάσματα, καλύτεροι φίλοι του ανθρώπου και όλα αυτά τα χαριτωμένα είναι και εξαιρετικοί παρατηρητές. Και όταν λέω εξαιρετικοί, εννοώ τύπου υπερήρωα, που έχουν αναγκαστεί να εξασκήσουν την παρατηρητικότητά τους για να επιβιώσουν σε αυτό τον κόσμο με μυστηριώδη όντα που όλο μιλάνε.
Οι σκύλοι συνεχώς παρατηρούν: το σώμα μας, τις κινήσεις μας, την ακολουθία των γεγονότων, τα αποτελέσματα μιας συμπεριφοράς. Και κάπως έτσι μαθαίνουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αποκτήσουν αυτό που θέλουν. Βέβαια αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι γιατί όσο εύκολο το κάνει να τους μάθουμε διάφορα φοβερά πράγματα άλλο τόσο εύκολο είναι να τους εκπαιδεύσουμε καταλάθος σε συμπεριφορές που δεν θέλουμε.
Ακολουθούν ιστορίες πραγματικές, βγαλμένες από την – κατά τα άλλα υπέροχη - ζωή με έναν σκύλο που για τις ανάγκες του άρθρου θα ονομάσω Φοξ:
Ήρθε η ώρα για βόλτα! Εμφανίζεις το λουρί και ο Φοξ χάνει το μυαλό του. Γαβγίζει, πηδάει πάνω σου, αρχίζει τα σπριντ μέσα στο σπίτι, δαγκώνει το λουρί. Αλλά εσύ επιμένεις και τον κυνηγάς γιατί περνάει η ώρα και έχεις να πας και για δουλειά. Φανταστικά! Ο Φοξ μόλις επιβραβεύτηκε για όλες τις προηγούμενες συμπεριφορές ακριβώς τη στιγμή που μπήκε το λουρί και βγήκατε από την πόρτα.
Βγαίνετε βόλτα, ο Φοξ θέλει να μυρίσει τα πάντα αλλά εσύ δεν μπορείς να ακολουθήσεις τον ρυθμό του. Έτσι καταλήγει να σε σέρνει μαζί του. Μάντεψε! Το τράβηγμα του λουριού επιβραβεύεται σε κάθε καινούργιο θάμνο που σταματά για να μυρίσει.
Στον κόσμο της εκπαίδευσης των σκύλων, η επιβράβευση δεν είναι μόνο τα μπισκότα, τα χαιδέματα στο κεφάλι και τα μπαλάκια. Επιβράβευση είναι κυριολεκτικά οτιδήποτε θέλει ο σκύλος σου τη δεδομένη στιγμή. Το ότι για σένα δεν είναι σημαντικό είναι μια άλλη ιστορία που επιβεβαιώνει στον σκύλο σου την παραπάνω θεωρία με τα μυστηριώδη όντα..Φρόντισε ο σκύλος σου να επιβραβεύεται για τις συμπεριφορές που θες!
Ο Φοξ είναι στο σαλόνι και ασχολείται με το παιχνίδι του ενώ εσύ μαγειρεύεις, σκέφτεσαι τη δουλειά και δεν του δίνεις σημασία. Κάποια στιγμή ρίχνεις μια ματιά και βλέπεις ότι έχει παρατήσει το παιχνίδι του και μασουλάει το τηλεκοντρόλ. Παρατάς ότι κάνεις και αρχίζεις να τον κυνηγάς να στο δώσει. Ο Φοξ δεν το είχε σκεφτεί: τα παιχνίδια του είναι βαρετά, αλλά τα τηλεκοντρόλ έχουν πλάκα γιατί συμμετέχουν και οι άνθρωποι στο παιχνίδι.
Βγάζεις τον Φοξ στο μπαλκόνι. Μετά από λίγη ώρα βαριέται και αρχίζει και γαβγίζει σε ότι κινείται. Βγάζεις το κεφάλι σου έξω και του φωνάζεις να σταματήσει. Ο Φοξ μόλις βρήκε τρόπο να σε κάνει να βγεις έξω μαζί του.
Οι σκύλοι είναι κοινωνικά όντα και δεν τους αρέσει να μένουν μόνοι τους για μεγάλο διάστημα. Αλλά αυτό ακριβώς αναμένεται να κάνουν αφού οι άνθρωποί τους, τρέχουν όλη μέρα. Για έναν σκύλο που περνάει το μεγαλύτερο μέρος της μέρας μόνος του, ακόμα και το να του φωνάζεις να μην γαβγίζει ή να τον κυνηγάς για να του πάρεις τις παντόφλες σου από το στόμα του είναι πιο ενδιαφέρον από το να τον αγνοείς. Οι σκύλοι είπαμε είναι παρατηρητικοί: μην τον αγνοείς μέχρι την στιγμή που θα κάνει κάτι που δεν σου αρέσει.
Φωνάζεις τον Φοξ και έρχεται τρέχοντας. Αλλά μόλις έρθει σε εσένα κάτι κακό (γι αυτόν) συμβαίνει: μπαίνει στο crate, κάνει μπάνιο, σταματάει να παίζει με τους άλλους σκύλους. Μόλις έμαθε ότι το να έρχεται σε εσένα δεν οδηγεί σε καλά αποτελέσματα.
Είστε με τον Φοξ στη βόλτα και μαζεύει από κάτω κάτι που δεν πρέπει. Του λες να το αφήσει και συνεργάζεται. Πετάς το αντικείμενο και συνεχίζετε να περπατάτε. Ο Φοξ μόλις παρατήρησε ότι όταν αφήνει κάτι στο χέρι σου δεν έχει πλάκα.
Οι άνθρωποι έχουμε έναν εξαιρετικό τρόπο να σαμποτάρουμε τους εαυτούς μας. Συμβαίνει συχνά και σε άλλους τομείς αλλά συμβαίνει συνέχεια όταν εκπαιδεύουμε τους σκύλους μας. Τους εκπαιδεύουμε να ακολουθούν εντολές και όταν επιτέλους τις μαθαίνουν τις χρησιμοποιούμε για δυσάρεστα πράγματα και μετά αναρωτιόμαστε γιατί δεν συνεργάζονται αφού το ξέρουν.
Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα όλων των παραπάνω; Να σας κάνει να σκεφτείτε τα προβλήματα με τους σκύλους σας υπό ένα άλλο πρίσμα. Την επόμενη φορά αναρωτηθείτε αν αυτό που συμβαίνει και δεν σας αρέσει έχει επιβραβευτεί αθελά σας στο παρελθόν. Και προσπαθείστε να μην αυτοσαμποτάρεστε!
Κείμενο:
Φωτογραφία: Humphrey Muleba
