Συνέντευξη με την Πόπη Μπαξεβάνη από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και Συντονίστρια Δράσης εκ μέρους του Πανεπιστημίου Κρήτης-ΜΦΙΚ και τους Γιάννη Γρηγοράκη και Σπύρο Νηστικάκη, Ομοσπονδιακούς Θηροφύλακες και Χειριστές των Σκύλων Ανίχνευσης Δολωμάτων Καρίνα και της Ντάικα.
Παρακολουθώ και θαυμάζω τη δράση της Κρητικής Ομάδας Σκύλων Ανίχνευσης Δολωμάτων, σχεδόν από την ίδρυσή της και μάλιστα είχα τηλεφωνήσει στον Γιάννη, τον έναν από τους δυο Ομοσπονδιακούς Θηροφύλακες της ΚΟΣ, ώστε να τον ενημερώσω για μια Κρητική ζουρίδα (επιστ. Martes foina bunites) που είχα εντοπίσει νεκρή – το γνωστό κουνάβι ή πετροκούναβο.
Αν και με την οικογένειά μου επισκεπτόμαστε πολύ συχνά το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, ωστόσο την Πόπη (Συντονίστρια Δράσης εκ μέρους του ΠΚ-ΜΦΙΚ) τη γνώρισα πρόσφατα και μάλιστα λόγω μιας υπέροχης και πολλά υποσχόμενης συνεργασίας που ξεκίνησε και που θα μιλήσουμε σχετικά κατά τη διάρκεια της συνέντευξης! Βρισκόμαστε κάτω από τη πυκνή σκιά μιας τεράστιας μουριάς, με τον απαραίτητο καφέ και με 2 κουταβάκια να παίζουν ανάμεσα στα πόδια μας, ενοχλώντας που και που τον Basquiat που προσπαθεί να κοιμηθεί!
Πόπη θα ξεκινήσουμε από εσένα! Αν και παρακολουθώ το έργο της Κρητικής Ομάδας Σκύλων Ανίχνευσης Δολωμάτων σχεδόν από την αρχή της λειτουργίας της και βέβαια μαζί με την οικογένειά μου είμαστε τακτικοί επισκέπτες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης – η αλήθεια είναι ότι δεν τα είχα συνδέσει…
Μίλησέ μας για αυτή τη σχέση, για το πανεπιστήμιο, το μουσείο την ομάδα και το έργο που γίνεται πίσω από τη βιτρίνα!
Π.Μ. Κωνσταντίνε! Αρχικά θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε πολύ που μας δίνετε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε την Κρητική Ομάδα Σκύλων στη στήλη σου και στον ιστότοπο www.livingwithdogs.gr.
Η αλήθεια είναι ότι ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης ως εκθεσιακό χώρο και μέσω των δράσεων ενημέρωσης που πραγματοποιεί σε όλο το νησί. Πίσω όμως από την εκπαίδευση και την ενημέρωση, κρύβεται μια πλειάδα επιστημόνων, κυρίως βιολόγων, οι οποίοι εργάζονται τόσο στην έρευνα όσο και στην υλοποίηση προγραμμάτων, την εκπόνηση μελετών διαχείρισης και διατήρησης ειδών και οικοτόπων και άλλα. Εκτός αυτών, παρεμβαίνει, όσο αυτό είναι εφικτό και θεσμικά επιτρεπτό, και σε θέματα άσκησης περιβαλλοντικής πολιτικής, συνεργαζόμενο με τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς.
Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκε και η Κρητική Ομάδα Σκύλων, ως εργαλείο πρόληψης και αντιμετώπισης της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, πρακτική που πέραν του ότι είναι παράνομη νομικά, είναι και επιβλαβής περιβαλλοντικά καθώς επηρεάζει αρνητικά συγκεκριμένα είδη της άγριας πανίδας.
Η έκταση του φαινομένου της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στην Κρήτη είναι μεγάλη, με έναν σημαντικό αριθμό άγριων ζώων να χάνονται κάθε χρόνο από το νησί. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης γνώρισε από κοντά την Ευρωπαϊκή Ομάδα Σκύλων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων (ECT) όταν αυτή είχε επισκεφθεί την Κρήτη το 2011 και το 2012, στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος LIFE09 NAT/ES/000533 «Καινοτόμες Δράσεις για την Αντιμετώπιση της Παράνομης Χρήσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων σε Μεσογειακές Πιλοτικές Περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης», στο οποίο το Μουσείο συμμετείχε ως εταίρος.
Από τη γνωριμία αυτή προέκυψε και η ιδέα να δημιουργήσουμε μια παρόμοια ομάδα στην Κρήτη, λαμβάνοντας υπόψη βέβαια το μέγεθος του προβλήματος στο νησί αλλά και τη θετική ανταπόκριση της κυνηγετικής οικογένειας του νησιού στην πιθανή υλοποίησή της.
Τον Οκτώβριο του 2015, το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη, υλοποίησε το έργο «Καινοτόμες Δράσεις Ενάντια στα Δηλητηριασμένα Δολώματα - Πρόγραμμα After-LIFE», στο πλαίσιο του οποίου αγοράστηκαν 2 γερμανικά ποιμενικά και δημιουργήθηκε η ΚΟΣ, μεταξύ άλλων δράσεων. Η Ντάικα και η Καρίνα, όπως ονομάζονται τα σκυλιά, έφτασαν στο Ηράκλειο τον Ιούνιο του 2016 με τον εκπαιδευτή τους και για ένα μήνα δούλεψαν μαζί με τους χειριστές τους κ.κ. Σπύρο Νηστικάκη και Γιάννη Γρηγοράκη αντίστοιχα, ομοσπονδιακοί θηροφύλακες που ανήκουν στο δυναμικό της Α΄ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Κρήτης Δωδεκανήσου (Α’ ΚΟΚΔ) και στελεχώνουν πλέον την Κρητική Ομάδα Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων (ΚΟΣ).
Με τη λήξη του προγράμματος «Καινοτόμες Δράσεις Ενάντια στα Δηλητηριασμένα Δολώματα - Πρόγραμμα After-LIFE» τα σκυλιά παραχωρήθηκαν επίσημα στην Α’ ΚΟΚΔ αποτελώντας εκτελεστική δομή της Ομοσπονδίας και μεταβιβάστηκαν στους χειριστές τους Σπύρο και Γιάννη.
Η ΚΟΣ αυτή τη στιγμή δραστηριοποιείται στην Κρήτη εδώ και δύο χρόνια, έχοντας πραγματοποιήσει περισσότερες από 220 περιπολίες, με περισσότερες από τις μισές να είναι θετικές σε ευρήματα (δηλητηριασμένα δολώματα ή νεκρά δηλητηριασμένα ζώα ή ενδείξεις χρήσης δηλητηρίων) και περισσότερα από 320 ευρήματα να έχουν αποσυρθεί από την ύπαιθρο του νησιού, αποτρέποντας έτσι περαιτέρω αλυσιδωτές (πρωτογενείς ή δευτερογενείς) δηλητηριάσεις. Να πούμε ότι ο Σπύρος και η Ντάικα έκαναν και δύο τριήμερα ταξίδια εργασίας εκτός Κρήτης το προηγούμενο έτος, ένα στο Μεσολόγγι και ένα στη Ρόδο.
Η ΚΟΣ επιχειρησιακά επιβλέπεται από την Α’ ΚΟΚΔ και επιστημονικά συνεπικουρείται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.
Γιάννη και Σπύρο! …μαζί με την Καρίνα και την Ντάικα είστε οι πρωταγωνιστές!
Μιλήστε μας για τις ιδιαιτερότητες και τον χαρακτήρα της δουλειάς σας. Τι ακριβώς κάνει η Κρητική Ομάδα Σκύλων Ανίχνευσης Δολωμάτων;
Σ.Ν. Η Κρητική Ομάδα Σκύλων κάνει τη δουλειά που θα έπρεπε να κάνει η Πολιτεία! Πρόκειται για μια απαιτητική και δύσκολη εργασία, αρκετά επικίνδυνη θα λέγαμε, κοπιαστική και... γλυκόπικρη, ανάλογα με το αποτέλεσμα της περιπολίας!
Απαιτητική γιατί πρέπει να ξεκινήσεις πολύ νωρίς το πρωί χωρίς να γνωρίζεις πότε θα ολοκληρωθεί το έργο και τι θα αντιμετωπίσεις, θα πρέπει να διανύεις πολλά χιλιόμετρα καθημερινά, να κάνεις πορείες σε δύσβατες περιοχές σε οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, να είσαι σε εγρήγορση μόνιμα προκειμένου να είναι ασφαλής ο σκύλος, να πρέπει να αντιμετωπίσεις τόσο τους καταγγέλοντες όσο και τις υπηρεσίες, οι οποίες δεν είναι πάντα φιλικές και εξυπηρετικές, να μετακινήσεις/μεταφέρεις νεκρά ζώα σε σήψη και επικίνδυνα ευρήματα όπως τα δηλητηριασμένα δολώματα, βάζοντας σε κίνδυνο τον εαυτό σου και τον σκύλο, να πρέπει να είσαι ψύχραιμος και να τηρείς μόνιμα μια ουδέτερη ψυχολογία όταν βρίσκεις νεκρά ζώα, που δεν είναι βέβαια και το πιο ευχάριστο συναίσθημα. Και βέβαια εκτός της διαδικασίας της περιπολίας, ο χειριστής βρίσκεται μόνιμα σε εγρήγορση προκειμένου ο σκύλος να είναι ανά πάσα στιγμή σε ετοιμότητα για αυτοψία, υγιής και ξεκούραστος. Γενικά να είναι υποδειγματικός και υπεύθυνος ιδιοκτήτης.
Γ.Γ. Η δουλειά έχει αρκετή πίεση, μεγάλη ευθύνη και είναι ιδιαίτερα αγχωτική. Δεν ξέρεις ποτέ με τι είδους δηλητήρια θα έρθεις αντιμέτωπος. Και το άγχος δεν είναι μόνο για την προσωπική σου ασφάλεια και υγεία, αλλά και για τον σκύλο για τον οποίο είσαι υπεύθυνος. Πρόκειται για μοναδικά ζώα, με σπάνια εκπαίδευση και δυνατότητες, των οποίων δεν είσαι απλά χειριστής. Από ένα σημείο και μετά, είναι σύντροφος, συνεργάτης, συνάδελφος! Τον παντρεύεσαι και τον φροντίζεις για όλη του τη ζωή. Και σίγουρα δεν θέλεις να τον δεις να «πέφτει» εν ώρα καθήκοντος. Μπορεί για μας να είναι ένα κομμάτι της ζωής μας και της καθημερινότητάς μας, αλλά για τον σκύλο, εμείς είμαστε όλη του η ζωή!
Πόπη, πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα στην Κρήτη και τι άλλο θα μπορούσε να γίνει για την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού;
Π.Μ. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης γνωρίζει και δουλεύει πάνω στο θέμα αυτό για περισσότερα από 20 χρόνια. Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων υπήρξε αιτία αφανισμού των όρνιων από μεγάλες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας ενώ θεωρείται από τις κύριες αιτίες παρολίγον εξαφάνισης του γυπαετού στο νησί τη δεκαετία του ’80-’90. Εκείνη την περίοδο το ΜΦΙΚ δούλεψε για 8 χρόνια δύο έργα LIFE για τη διάσωση και διατήρηση του εμβληματικού Κοκκαλά, προγράμματα που ευτυχώς στέφθηκαν με επιτυχία. Μέσα από την υλοποίηση εκείνων των προγραμμάτων αλλά και ερευνών των βιολόγων του Πανεπιστημίου Κρήτης, αναδείχθηκε το εύρος του προβλήματος και αναζητήθηκαν τρόποι επίλυσής του. Μέρος της λύσης είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τις αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων τόσο στη φύση και την πανίδα όσο και στην ανθρώπινη υγεία.
Το ΜΦΙΚ διεξάγει μια συνεχή εκστρατεία ενημέρωσης για το πρόβλημα είτε με την υλοποίηση εξειδικευμένων προγραμμάτων είτε μέσω άλλων δράσεών του. Διοργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια για το κοινό και εμπλεκόμενες ομάδες (κυρίως ασχολούμενους με τον πρωτογενή τομέα) σε συνεργασία και με την Α’ΚΟΚΔ ή άλλους φορείς, δημοσιοποιεί τα αποτελέσματα σε επιστημονικά φόρα, πραγματοποιεί δράσεις ενημέρωσης στο κοινό μαζί με την ΚΟΣ (επισκέψεις σε σχολεία, απελευθερώσεις άγριων ζώων από περίθαλψη, επιδείξεις της ομάδας σε εκδηλώσεις), αναδεικνύει το θέμα όσο συχνότερα γίνεται συμμετέχοντες σε ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές, εκδίδοντας έντυπο υλικό ή άρθρα και Δελτία Τύπου στον τοπικό και εθνικό έντυπο Τύπο, ενημερώνει και επικαιροποιεί τακτικά τα ηλεκτρονικά μέσα του προγράμματος «Καινοτόμες Δράσεις Ενάντια στα Δηλητηριασμένα Δολώματα - Πρόγραμμα After-LIFE» https://goo.gl/5CmhBn, γενικά προσπαθεί να κρατά το θέμα στην επικαιρότητα και κεντρίζει το ενδιαφέρον πολιτών και αρμοδίων.
Παρόλα αυτά δεν φτάνει μόνο αυτό. Απαιτούνται δραστικά μέτρα τόσο από την πολιτική ηγεσία όσο και από τους φορείς και τις αρμόδιες υπηρεσίες της χώρας. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), το οποίο είναι και αρμόδιο για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προστασία του περιβάλλοντος, γνωρίζει το θέμα πολύ καλά, καθώς μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αλλά και μη Μη Κυβερνητικών Περιβαλλοντικών Οργανώσεων που δουλεύουν χρόνια πάνω στο πρόβλημα, έχουν γνωστοποιήσει τα στοιχεία τους και έχουν καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις αλλά και προσχέδιο «Εθνικής Στρατηγικής για την καταπολέμηση της παράνομης χρήσης Δηλητηριασμένων δολωμάτων στην Ελλάδα» (Δεκέμβριος 2016), η οποία δεν έχει ακόμα ψηφιστεί. Μάλιστα, από το 2012 δημιουργήθηκε από εκπροσώπους ΜΚΟ η Ομάδα Εργασίας Ενάντια στα Δηλητήρια η οποία αποτελείται από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ, WWF Ελλάς καθώς και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης. Σκοπός της είναι η προώθηση προτάσεων για την αντιμετώπιση των θανατώσεων της άγριας πανίδας από δηλητηριασμένα δολώματα, καθώς και η ανάδειξη του προβλήματος πανελλαδικά και τοπικά.
Στο προσχέδιο της Εθνικής Στρατηγικής προτείνεται η υιοθέτηση μέτρων επιμόρφωσης και ευαισθητοποίησης τα οποία θα πρέπει να υλοποιηθούν υπό την εποπτεία και χρηματοδότηση του ΥΠΕΝ σε μακροπρόθεσμη βάση, μεταξύ των οποίων και τα ακόλουθα:
Επιμόρφωση υπαλλήλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών
Επιμόρφωση δικαστών και εισαγγελέων σχετικά με τις επιπτώσεις της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων
Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και των χρηστών γης (όσοι δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή τομέα)
Εκστρατείες ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης σε καταστήματα εμπορίας γεωργικών φαρμάκων
Εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού μέσω των ΜΜΕ
Περιβαλλοντική εκπαίδευση στα σχολεία
Δημιουργία τηλεφωνικής γραμμής και ιστοσελίδων για ενημέρωση του κοινού και παροχής συμβουλών για την αντιμετώπιση περιστατικών δηλητηρίασης
Προσωπικά μιλώντας, θεωρώ ότι θα χρειαστεί περισσότερο από μια πενταετία εντατικής ενημέρωσης για να κατανοήσουν οι πολίτες το πρόβλημα και να αλλάξουν νοοτροπία οι δράστες. Και η εκστρατεία θα πρέπει να είναι πολύπλευρη, να περιλαμβάνει συνολικά την ενημέρωση του κόσμου για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα και αυθαιρεσίες και πόσο αυτά υποβαθμίζουν και επηρεάζουν τόσο την καθημερινότητά μας και την ποιότητα ζωής, όσο και την οικονομική πρόοδο των τοπικών κοινωνιών.
Πόπη μίλησέ μας και εκ μέρους της Ντάικα και της Καρίνα.
Πόσο δύσκολη και απαιτητική είναι η συγκεκριμένη εκπαίδευση;
Ποιος φορέας συντονίζει και παρέχει την εκπαίδευση και ποια τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας σκύλος ανίχνευσης δολωμάτων;
Π.Μ. Τα δύο σκυλιά ξεκίνησαν την εκπαίδευσή τους ως κουτάβια, ήδη μετά τον απογαλακτισμό τους. Κανονικά η διάρκεια εκπαίδευσης είναι 18 μήνες. Το πρώτο μέρος της εκπαίδευσής τους πραγματοποιήθηκε στην Ανδαλουσία (Ισπανία), από το πιστοποιημένο Ειδικό Κέντρο Εκπαίδευσης “Perros contra el Veneno”. Πρόκειται για ειδική πρότυπη μονάδα εκπαίδευσης σκύλων εργασίας, η οποία δραστηριοποιείται από 25ετίας στο χώρο και θεωρείται αυθεντία στο αντικείμενο πανευρωπαϊκά, έχοντας εκπαιδεύσει περισσότερες από 10 ομάδες ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων σε Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και αλλού.
Το “Perros contra el Veneno” ξεκίνησε τη δραστηριότητά του το 1993 εκπαιδεύοντας σκύλους στην ανεύρεση παράνομων εκρηκτικών υλών με τη μέθοδο “DE Jelova”, η οποία είναι αναγνωρισμένη από τη Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία (Federation Cynologique Internationale-FCI) με κωδικό αδείας 128/93. Το 2003 το Κέντρο “Perros contra el Veneno” προχώρησε στην προετοιμασία ομάδας σκύλων διάσωσης, με τη μέθοδο Chest, ενώ τον Απρίλιο του 2004 εκπαίδευσε τις πρώτες ομάδες σκύλων ανίχνευσης δηλητηρίων και δηλητηριασμένων δολωμάτων, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ARCON (http://www.metodoarcon.org/attachments/article/6/SynthesisArconMethod.pdf), από τις πλέον αποτελεσματικές διεθνώς.
Σήμερα πλέον, διαθέτει και η Ελλάδα κέντρο εκπαίδευσης σκύλων για την ανίχνευση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Πρόκειται για το κέντρο "Κynagon Canine Behavior and Training" ενός πολυχώρου δραστηριοτήτων και εκπαίδευσης για σκύλους, με εγκαταστάσεις ειδικά σχεδιασμένες να φιλοξενούν εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες σκύλων και ανθρώπων.
Tην Άνοιξη του 2016 ξεκίνησε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία για την εκπαίδευση του πρώτου ειδικά εκπαιδευμένου σκύλου στην Ελλάδα (Border Collie / Ιόλη) για την ανεύρεση Δηλητηριασμένων Δολωμάτων με σκοπό την προστασία του ασπροπάρη (πρόγραμμα LIFE+ «Η επιστροφή του Ασπροπάρη») και γενικότερα της άγριας πανίδας! Η Ιόλη, το πρώτο σκυλί ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων που εκπαιδεύτηκε στην Ελλάδα, ξεκίνησε να δουλεύει από το καλοκαίρι του 2017 στην περιοχή αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Πρεσπών.
Η Κρητική Ομάδα Σκύλων εκπαιδεύτηκε με τις ίδιες μεθόδους που εκπαιδεύονται οι σκύλοι για την ανίχνευση ναρκωτικών ή εκρηκτικών. Η χρήση αυτού του είδους σκύλων, επιτρέπει την ανίχνευση δηλητηριασμένων δολωμάτων στο πεδίο, τα οποία δεν θα ήταν δυνατόν να εντοπιστούν με κανέναν άλλο, συμβατικό, τρόπο. Στις περισσότερες των περιοχών, ο πιο διαδεδομένος τρόπος δηλητηρίασης είναι η χρήση μικρών δολωμάτων. Αν λάβουμε υπόψη μας τις τεράστιες επιφάνειες και τις δυσκολίες προσέγγισης των αγροτικών, ορεινών ή δασικών περιοχών στην Κρήτη, αυτά τα δολώματα είναι αδύνατον να εντοπιστούν μόνο με την ανθρώπινη επιφανειακή έρευνα.
Με μια οσφρητική ευαισθησία χίλιες φορές δυνατότερη από την ανθρώπινη, ο σκύλος μπορεί να συλλάβει τις ανεπαίσθητες (για τον άνθρωπο) οσμές από ουσίες που χρησιμοποιούνται στα δηλητηριασμένα δολώματα (μια αρκετά περιορισμένη οικογένεια εξαιρετικά τοξικών βιοκτόνων που συχνά χρησιμοποιούνται στη γεωργία π.χ. οργανοφωσφορικοί ή καρβαμιδικοί εστέρες) οι οποίες μεταφέρονται από τα ρεύματα αέρα και μαρτυρούν την προέλευσή τους. Μπορούν να ανιχνεύσουν μια ευρεία γκάμα τοξικών αλλά και οποιοδήποτε «περίεργο» αντικείμενο που πιθανά δεν έχει λόγο να βρίσκεται στη συγκεκριμένη περιοχή π.χ. θηλιές, δόκανα κ.λπ.
Οι σκύλοι δεν επιτρέπεται να δουλεύουν χωρίς την παρουσία του χειριστή τους. Εξωτερικά ερεθίσματα όπως θόρυβοι, πολυκοσμία, αυτοκίνητα κ.λπ. επηρεάζουν την απόδοση του σκύλου, ως προς την ταχύτητα εντοπισμού των ευρημάτων (απόσπαση προσοχής).
Απ’ όσο γνωρίζω, μέσω και της συνεργασίας μας με ομάδες ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στο εξωτερικό, δεν απαιτείται τα ζώα που θα χρησιμοποιηθούν να έχουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά εκτός βέβαια από την εξαιρετική όσφρηση, η οποία είναι βασικό ζητούμενο. Όλες σχεδόν οι ράτσες σκύλων, ακόμα και ημίαιμα ζώα, μπορούν κάλλιστα να εκπαιδευτούν και να δουλέψουν, εφόσον η κατάσταση της υγείας τους το επιτρέπει. Πάντως στην Ευρώπη προτιμούν ως σκυλιά εργασίας κυρίως τα γερμανικά ποιμενικά και τα μαλινουά, καθώς θεωρούνται πολύ ανθεκτικά ζώα, μαθαίνουν γρήγορα, είναι δυνατά, επίμονα και αρκετά υπάκουα, είναι φιλικά αλλά και επιφυλακτικά με τον άνθρωπο και τα άλλα ζώα όσο ακριβώς χρειάζεται για τη φύση της δουλειάς που καλούνται να φέρουν σε πέρας, και γενικά προσαρμόζονται εύκολα σε όλες τις πιθανές δυσκολίες που θα προκύψουν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Πόπη, πως λειτουργεί η Κρητική Ομάδα Σκύλων Ανίχνευσης Δολωμάτων, σε ποιους απευθύνεται και πως μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να καταγγείλουν περιστατικά ή να ζητήσουν την επέμβασή σας;
Π.Μ. Η ΚΟΣ επικεντρώνεται στην ανεύρεση δηλητηριασμένων δολωμάτων και νεκρών δηλητηριασμένων ζώων με προτεραιότητα στην ύπαιθρο, έπειτα από σχετική ενημέρωση/καταγγελία από ιδιώτες ή και αρμόδιες υπηρεσίες είτε απευθείας στους χειριστές των σκύλων, είτε στην Α’ ΚΟΚΔ και το ΠΚ-ΜΦΙΚ, είτε στις αρμόδιες υπηρεσίες (αστυνομία ή/και δήμος εάν πρόκειται για αστική περιοχή ή κοντά σε κατοικημένη περιοχή, αστυνομία/αρμόδια δασική υπηρεσία εάν πρόκειται για την ύπαιθρο).
Για τις αστικές περιοχές, αυτοψίες γίνονται επιλεκτικά, καθώς οι συνθήκες στις πόλεις (πολυκοσμία, κίνηση οχημάτων, κίνηση άλλων ζώων, φασαρία κ.λπ.) δυσχεραίνουν την απόδοση των σκύλων (απόσπαση προσοχής).
Οι χειριστές προγραμματίζουν τις περιπολίες βάσει των καταγγελιών που δέχονται και συνήθως συνοδεύονται από δεύτερο θηροφύλακα (Ομοσπονδιακό ή του τοπικού Κυνηγετικού Συλλόγου), ο οποίος αναλαμβάνει, στην περίπτωση εντοπισμού ευρημάτων, τη μεταφορά τους στην εκάστοτε αρμόδια υπηρεσία και την κατάθεση σχετικής καταγγελίας/μήνυσης.
Κατά τη διάρκεια των περιπολιών ο Γιάννης και ο Σπύρος, με τη βοήθεια των συνοδών θηροφυλάκων εάν υπάρχουν, απομακρύνουν τα δηλητηριασμένα δολώματα ή/και τα δηλητηριασμένα νεκρά ζώα και συμπληρώνουν σχετικό πρωτόκολλο με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Τα ευρήματα παραδίδονται κάθε φορά στην εκάστοτε αρμόδια υπηρεσία την ημέρα του εντοπισμού μαζί με την κατάθεση/καταγγελία των συνοδών θηροφυλάκων και αποστέλλονται για τοξικολογικές εξετάσεις (αν και υπάρχουν περιπτώσεις που αυτό δεν συνέβη).
Το ΠΚ-ΜΦΙΚ και η Α’ ΚΟΚΔ παρακολουθούν τη δράση της ΚΟΣ, τηρούν μητρώο περιπολιών και καταγράφουν συστηματικά σε ειδική βάση δεδομένων το σύνολο των στοιχείων. Το μητρώο ακολούθως κοινοποιείται στην Ομάδα Εργασίας Ενάντια στα Δηλητήρια, προκειμένου να ενημερωθεί η Εθνική Βάση Δεδομένων και να εκδοθεί μια ετήσια αναφορά που αποτυπώνει συνολικά την εξέλιξη του φαινομένου στη χώρα.
Το ΠΚ-ΜΦΙΚ και η Α’ ΚΟΚΔ παρακολουθούν επίσης την εξέλιξη των καταγγελιών/μηνύσεων, αναζητούν τις τοξικολογικές εξετάσεις και ενημερώνουν αντιστοίχως το μητρώο καταγραφής, δημοσιοποιούν τα στοιχεία στο κοινό και υλοποιούν δράσεις ενημέρωσης, τόσο για τους πολίτες όσο και για στελέχη υπηρεσιών, κυνηγούς, κτηνοτρόφους, αγρότες, φιλοζωικά σωματεία και Περιβαλλοντικές ΜΚΟ.
Βέβαια τα πράγματα δεν είναι ρόδινα όσο φαίνονται και η δουλειά της ΚΟΣ είναι αρκετά δύσκολη και απαιτητική, τόσο στο πεδίο όσο και στην εκτέλεση των διαδικαστικών θεμάτων.
Έχει βρεθεί αντιμέτωπη τόσο με την άγνοια και σύγχυση κάποιων υπηρεσιών στη νομική αντιμετώπιση των περιστατικών όσο και με άρνηση άλλων υπηρεσιών να συνεργαστούν. Σοβαρό πρόβλημα επίσης αντιμετωπίζουμε και στη μεγάλη καθυστέρηση διεξαγωγής των τοξικολογικών αναλύσεων, γεγονός που δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη διεξαγωγή της προανακριτικής διαδικασίας και στη συνακόλουθη ολοκλήρωση επαρκώς στοιχειοθετημένης δικογραφίας για το εκάστοτε περιστατικό, με ότι αυτό συνεπάγεται για την επιτυχή αντιμετώπιση του φαινομένου.
Να μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε και τη συνδρομή και στήριξη από νομικής πλευράς της ΚΟΣ από το πρόγραμμα LIFE Natura Themis (http://lifethemis.eu) και το Παρατηρητήριο Περιβαλλοντικού Δικαίου Ανατολικής Κρήτης τηλ. / fax 2814 007442, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.), συντονιστής του οποίου είναι ο νομικός κ. Γιώργος Σμπώκος.
Για να επικοινωνήσει κάποιος με την Ομάδα, προκειμένου να ενημερώσει για περιστατικό δηλητηρίασης άγριου ή οικόσιτου ζώου ή για να ζητήσει αυτοψία εάν υποψιάζεται παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων σε κάποια περιοχή, μπορεί να καλέσει τηλεφωνικά απευθείας τους χειριστές (είναι ο πιο γρήγορος και άμεσος τρόπος), την Α’ Κυνηγετική Ομοσπονδία Κρήτης Δωδεκανήσου ή το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. Υπάρχει η δυνατότητα επίσης να στείλει μήνυμα στη σελίδα facebook της ομάδας LIFE Against Poison Crete (https://www.facebook.com/LIFE-Against-Poison-Crete-347684701960464/) στην οποία αναρτούμε τακτικά θέματα σχετικά με την ΚΟΣ αλλά και τα δηλητηριασμένα δολώματα.
Τα στοιχεία όλων είναι τα ακόλουθα:
Γιάννης Γρηγοράκης (και Καρίνα!) για τις Περιφερειακές Ενότητες Χανίων και Ρεθύμνου: 6948512153
Σπύρος Νηστικάκης (και Ντάικα!) για τις Περιφερειακές Ενότητες Ηρακλείου και Λασιθίου: 6948512177
Α’ Κυνηγετική Ομοσπονδία: στο τηλ. 28210 98147 ή στο e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης: στο τηλ. 2810 393281 ή στο e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. (Πόπη Μπαξεβάνη)
Ένας άλλος τρόπος που τώρα υλοποιούμε δοκιμαστικά, είναι η καταγγελία μέσω της εφαρμογής για έξυπνες συσκευές (κινητά, tablet) LIFE THEMIS, η οποία διατίθεται δωρεάν. Ο τρόπος λειτουργίας της είναι εύκολος και δίνει τη δυνατότητα στον ενδιαφερόμενο να παραμείνει ανώνυμος, εάν το επιθυμεί. Ο χρήστης, αφού εγκαταστήσει την εφαρμογή μέσω Google Play (για Android) και Αpp store (για iOS) ή σκανάρωντας τα αντίστοιχα QR Codes που θα βρει στην ιστοσελίδα του έργου (http://www.lifethemis.eu/el/content/appsmartdevices), προχωρεί στην καταγγελία/αναφορά που επιθυμεί ως ακολούθως:
Α) Φωτογραφίζει το θέμα του (έως 4 φωτογραφίες) αφού έχει ενεργοποιήσει τη γεωαναφορά της συσκευής του.
Β) Γράφει σχετικό σχόλιο ή κείμενο ή οτιδήποτε άλλο θεωρεί απαραίτητο.
Γ) Αποστέλλει το μήνυμά του αυτόματα.
Δ) Όταν δεν υπάρχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, η εφαρμογή αποθηκεύει την καταγγελία και η αποστολή ολοκληρώνεται αυτόματα όταν υπάρχει σύνδεση στο δίκτυο.
Ε) Η γεωαναφορά του σημείου παράβασης γίνεται αυτόματα από το σύστημα.
Στ) Εφόσον ο χρήστης το επιθυμεί, μπορεί να αποστείλει και τα στοιχεία επικοινωνίας του για περαιτέρω συνεννοήσεις με τους διαχειριστές της εφαρμογής.
Πόπη και Γιάννη. Στις 12 Απριλίου η Καρίνα έγινα μαμά και σήμερα δυο από τα κουταβάκια της εκπαιδεύονται στην έρευνα αγνοουμένων ως μέλη της Ομάδα Έρευνας και Διάσωσης Θανάσης Μακρής του Οργανισμού ‘’Το Χαμόγελο του Παιδιού’’!
Μιλήστε μας για αυτή τη συνεργασία!
Γ.Γ. Σε συνεννόηση με τον εκπαιδευτή της Καρίνας κο Jesus Lopez σε παλαιότερη συζήτησή μας, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε σε ελεγχόμενη σύζευξη. Μετά από 1,5 χρόνο αναμονής και αφού εντοπίστηκε το κατάλληλο αρσενικό εργασίας με παρόμοια χαρακτηριστικά, η Καρίνα γέννησε 6 κουτάβια τον Απρίλιο του 2018. Δυστυχώς χάσαμε το 1 στη γέννα, αλλά τα υπόλοιπα 5 χαίρουν άκρας υγείας και φαίνεται να συγκεντρώνουν τα καλύτερα χαρακτηριστικά των γονέων τους. Οι χειριστές-ιδιοκτήτες των δύο σκύλων, εγώ και ο κος Γιάννης Καραγιαννάκης, κρατήσαμε 3 κουτάβια και θεωρήσαμε σωστό τα άλλα δύο, λόγω ακριβώς των ιδιαιτεροτήτων τους, να δοθούν σε ομάδες σκύλων εργασίας και όχι ως pet. Μετά από σχετική έρευνα που διενεργήσαμε σε συνεργασία με την Πόπη, διαπιστώσαμε ότι είναι δύσκολο να εκπαιδευτούν τα κουτάβια ως ανιχνευτές δολωμάτων ή άλλων ουσιών στην Ελλάδα. Οπότε σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσαν να δουλέψουν στη διάσωση/ανεύρεση αγνοουμένων. Εντοπίσαμε την ομάδα διάσωσης του οργανισμού ‘’Το Χαμόγελο του Παιδιού’’ και είδαμε ότι υπάρχει παράρτημα του Οργανισμού στην Κρήτη, οπότε και θεωρήσαμε ότι θα έχουμε τη δυνατότητα να κρατήσουμε επαφή και επικοινωνία με τους μελλοντικούς χειριστές και να παρακολουθούμε τα σκυλιά από κοντά. Επικοινωνήσαμε με το Επιχειρησιακό Κέντρο Εκτάκτων Αναγκών του οργανισμού ‘’Το Χαμόγελο του Παιδιού’’ και δρομολογήσαμε τις διαδικασίες.
Η Άελλα και ο Δίας (όπως ονομάστηκαν τα κουτάβια από τα μέλη της Ομάδας Έρευνας και Διάσωσης Θανάσης Μακρής) παραδόθηκαν από τον κ. Μιχάλη Προμπονά, συντονιστή του έργου «Καινοτόμες Δράσεις Ενάντια στα Δηλητηριασμένα Δολώματα - Πρόγραμμα After-LIFE», στο πλαίσιο του οποίου δημιουργήθηκε η ΚΟΣ, στον πρόεδρο του Οργανισμού «Το Χαμόγελο Του Παιδιού» κ. Κώστα Γιαννόπουλο την Κυριακή 17 Ιουνίου 2018,στο πλαίσιο διεξαγωγής του εκδήλωσης «Φεστιβάλ Ξεχασμένου Παιχνιδιού» το οποίο διοργάνωσε ‘’Το Χαμόγελο του Παιδιού’’ στον Καράβολα Ηρακλείου. Θα περιμένουμε με αγωνία να δούμε τα κουτάβια της Καρίνας ενήλικα και εκπαιδευμένα, ελπίζοντας να μη χρειαστεί να δουλέψουν ούτε στην Κρήτη ούτε πουθενά!
Πόπη, Γιάννη και Σπύρο.
Ένα τελευταίο μήνυμα με αποδέκτες όχι μόνο τους αμιγώς φιλόζωους ή τους κηδεμόνες σκύλων, αλλά όλους όσους κινούνται στο ύπαιθρο, αγαπούν τα βουνά μας και θα ήθελαν να μάθουν περισσότερα για την προστασία του φυσικού μας πλούτου (χλωρίδας και πανίδας)
Σ.Ν. Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει την αξία του φυσικού περιβάλλοντος για τη ζωή μας σήμερα και για τη ζωή των παιδιών μας αύριο. Δηλητηριάζοντας τη φύση, δηλητηριάζουμε τους εαυτούς μας. Κάποια στιγμή πρέπει να το κατανοήσουμε. Εύχομαι να έρθει σύντομα η μέρα που η Ντάικα κι εγώ θα βγαίνουμε στην ύπαιθρο και την πόλη μόνο για βόλτα και όχι για περιπολία!
Γ.Γ. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων δεν είναι μια απλώς μια εύκολο μέθοδο να ξεφορτωθούμε κάποια ζώα που νομίζουμε πως μας ενοχλούν. Είναι μια επικίνδυνη πρακτική. Άκρως επικίνδυνη. Και για τα άγρια και για τα οικόσιτα ζώα αλλά κυρίως, για τους ανθρώπους. Ειδικά κοντά ή μέσα σε κατοικημένες περιοχές. Ανά πάσα στιγμή κάποιο παιδί, μη έχοντας επίγνωση του τι είναι το «ζαμπονάκι» ή το «λουκανικάκι» που είναι αφημένο στο δρόμο ή στο πάρκο, μπορεί να το βάλει στο στόμα του. Με ότι αυτό συνεπάγεται...
Π.Μ. Πολύ διάβασμα, εγρήγορση και νοιάξιμο. Δεν μπορείς να προστατεύσεις ή διασώσεις οτιδήποτε εάν δεν το αγαπήσεις. Και δεν θα το αγαπήσεις εάν δεν το γνωρίσεις. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τον όγκο της πληροφορίας διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή και από οποιονδήποτε, δεν χωράνε πλέον δικαιολογίες έλλειψης ενημέρωσης. Είμαστε υπεύθυνοι για ότι συμβαίνει, όλοι μαζί ως κοινωνία και ο καθένας μας ξεχωριστά ως άτομο.
Ελπίζω να έρθει σύντομα ο καιρός, που δεν θα χρειάζεται να δουλεύουν ούτε η Ντάικα με την Καρίνα, ούτε η Άελλα με τον Δία ή οποιοδήποτε άλλο ζώο εργασίας.
Σας ευχαριστούμε πολύ για τη φιλοξενία.
Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για την πολύ ευχάριστη και πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε!
Η αλήθεια είναι ότι δύσκολα μπορεί ο απλός επισκέπτης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, να φανταστεί το τεράστιο έργο που γίνεται και είμαι σίγουρος ότι την επόμενη φορά που κάποιος από τους αναγνώστες μας, επισκεφτεί το Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης ή σε περίπτωση που κάποιος εντοπίσει κάτι ύποπτο κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας του, θα σκεφτεί πολύ διαφορετικά!
Θέλω να ελπίζω ότι μέσω αυτής της φιλικής κουβέντας, να ευαισθητοποιήσαμε αρκετούς ανθρώπους και ίσως να καταφέραμε να δημιουργήσουμε μερικούς ακόμα Εθελοντές για την προστασία της φύσης και κατ’ επέκταση την προστασία τη δική μας και των παιδιών μας.
Πόπη Μπαξεβάνη
Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
Συντονίστρια Δράσης εκ μέρους του ΠΚ-ΜΦΙΚ
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Γιάννης Γρηγοράκης
Κρητική Ομάδα Σκύλων Ανίχνευσης Δολωμάτων
Ομοσπονδιακός Θηροφύλακας – Χειριστής Σκύλου Ανίχνευσης Δολωμάτων (Καρίνα)
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Σπύρος Νηστικάκης
Κρητική Ομάδα Σκύλων Ανίχνευσης Δολωμάτων
Ομοσπονδιακός Θηροφύλακας – Χειριστής Σκύλου Ανίχνευσης Δολωμάτων (Ντάικα)
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
** Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης ©ΜΦΙΚ
 |
Κωνσταντίνος Καλφούντζος - Εκπαιδευτής Σκύλων Έρευνας Αγνοουμένων Pet Partners International Team Evaluator Scent Work Instructor Επικοινωνία: twitter |
